Grusza ma plamy na liściach albo jałowiec „galaretę” na pędach? To groźna choroba grzybowa. Sprawdź, jak zwalczać rdzę

Grusze to jedne z cenniejszych drzew owocowych, rodzących pyszne i zdrowe owoce. Niestety, ich uprawa to niełatwe zadanie, gdyż rośliny są dość wymagające, a do tego podatne na choroby, w tym głównie na groźną i trudną do zwalczenia rdzę gruszy. Ta uciążliwa choroba może sprawić, że porażone nią drzewa nie będą owocowały, a jeśli nawet zawiążą owoce, część zawiązków opadnie, a te, które na drzewie pozostaną, dadzą zdeformowane i niewyrośnięte owoce.

Rdzę gruszy wywołuje grzyb Gymnosporangium sabinae (nagoć sawinowa), który jest tzw. patogenem dwudomowym. Oznacza to, że do pełnego rozwoju potrzebuje dwóch gatunków roślin, czyli gruszy i jałowca (z tego względu choroba nazywana jest też rdzą gruszy i jałowca).

Grzyb powodujący chorobę początkowo poraża jałowce (głównie jałowca sabińskiego, ale też inne gatunki), wywołując infekcję pierwotną. Rozwija wtedy zarodniki przetrwalnikowe, które na jałowcu spędzają zimę. Wiosną, w maju, zarodniki przenoszą się wraz z wiatrem i wodą z jałowca na gruszę, gdzie grzyb podejmuje dalszy rozwój.
Początkowo na młodych liściach porażonego drzewa zaczynają pojawiać się żółtopomarańczowe, niewielkie plamki, które szybko zaczynają się powiększać i przybierać intensywnie pomarańczową barwę. Na dolnej stronie liścia w miejscu plam, zaczynają tworzyć się latem charakterystyczne, stożkowate narośla, będące skupiskami zarodników grzyba. Początkowo są żółte, później brunatne. Zaatakowane drzewo przedwcześnie traci liście, które zamierają i opadają zaraz po tym, jak zarodniki grzyba dojrzeją i rozproszą się po okolicy, atakując kolejne jałowce.

Polecamy: Jałowce zniosą suchą ziemię i mocne słońce. Sprawdź, jak je uprawiać i jakie wybrać

Rdza na jałowcu przybiera postać charakterystycznych, workowatych tworów widocznych na pędach rośliny. Tworzą one duże skupiska w jaskrawo pomarańczowym kolorze. Przez ogrodników bywają określane jako „galareta”, bo rzeczywiście mogą się z nią kojarzyć, szczególnie wiosną, podczas wilgotnej pogody (z czasem zasychają, pozostawiając deformacje na pędach). Każdego roku ten grzyb powoduje kolejne zakażenia rosnących w pobliżu grusz.

Rdza gruszy nie jest szczególnie groźna dla jałowca, ale bardzo niebezpieczna dla porażanych przez nią drzew owocowych. Powoduje ich przedwczesne ogałacanie się z liści (defoliację), grzyb pozbawia drzewa możliwości prawidłowego rozwoju i naraża je na osłabienie. Chore drzewa łatwiej zimą przemarzają, a wiosną mają mniej energii, aby wytworzyć pąki kwiatowe i wydać owoce.

Sprawdź: Jakich drzew i krzewów nie sadzić w pobliżu siebie, bo będą chorować? To nie tylko grusze i jałowce

Choroba jest utrapieniem przede wszystkim dla właścicieli niewielkich ogrodów, sąsiadujących z wieloma innymi działkami (np. na ogródkach działkowych), gdyż zarodniki grzyba mogą przenosić się z wiatrem nawet na kilkaset metrów, zakażając napotkane po drodze drzewa. A ponieważ trudno jest oczekiwać, że wszyscy posiadacze ogródków w najbliższej okolicy zrezygnują z uprawy jałowców, kontrolowanie infekcji staje się praktycznie niemożliwe. Sprawę utrudnia dodatkowo fakt, że grzyb, który już raz osiedlił się na jałowcu, może na nim bytować przez wiele lat.

Dlatego też z rdzą należy walczyć zdecydowanie i to na różne sposoby. Najlepszą obroną przed chorobą byłoby całkowite usunięcie z okolicy jałowców, co jednak w praktyce jest zwykle niemożliwe, dlatego trzeba szukać innych sposobów walki z patogenem.

• W pierwszej kolejności warto zacząć od profilaktyki, polegającej m.in. na unikaniu uprawy jałowców (głównie jałowca sabińskiego) we własnym ogrodzie.
• Jeśli posiadamy już jałowce, powinniśmy systematycznie prowadzić ich lustracje, usuwając i niszcząc wszystkie pędy z widocznymi na nich workowatymi naroślami zawierającymi zarodniki grzyba.
• Do uprawy warto też wybierać odmiany grusz odporne lub mało wrażliwe na rdzę (np. Paryżanka, Lukasówka) i unikać odmian szczególnie na nią podatnych (np. Faworytka).
• Opadłe z drzewa liście z objawami choroby należy grabić i zakopywać lub przeznaczyć na odpady zielone, gdyż przeniesione na kompost nadal będą rozsiewać zarodniki.

Kiedy wszystkie te zabiegi nie pomogą, a rdza będzie nadal panoszyć się w ogrodzie, może być konieczne wykonanie oprysku aktualnie polecanym preparatem ochrony roślin, w terminach zaleconych przez producenta środka (obecnie na rdzę gruszy zalecany jest Magnicur Gold 50 WG). Ponieważ jednak lista dostępnych na chorobę preparatów jest bardzo ograniczona, wiele osób wspomaga się środkami przeznaczonymi do zwalczania parcha, bo chociaż nie mają one rejestracji na rdzę, znacząco ograniczają rozwój tej choroby (np. Score 250 EC). Listę dopuszczonych środków znajdziemy na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.